เมื่อวันที่ 4 ก.ค.62 นายกฤษฎา บุญราช รัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เปิดเผยถึงสถานการณ์และมาตรการเฝ้าระวังโรคใบด่างมันสำปะหลังว่า ตามที่คณะกรรมการนโยบายและบริหารจัดการมันสำปะหลัง (นบมส.) ได้มีมติเห็นชอบมาตรการและแนวทางป้องกันการแพร่ระบาดของโรคไวรัสใบด่างมันสำปะหลัง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้เกษตรกรให้ความร่วมมือกับภาครัฐในการป้องกันการแพร่ระบาดของโรคและความเสียหายของอุตสาหกรรมมันสำปะหลังทั้งระบบที่อาจเกิดขึ้น ในการช่วยเหลือเกษตรกรที่ไม่สามารถขายผลผลิตคุณภาพดีได้ โดยชดเชยให้เกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลังที่ได้รับผลกระทบในอัตรากิโลกรัมละ 1 บาท รายละไม่เกิน 3,000 บาทต่อไร่ (จากเดิม 1,140 บาทต่อไร่) วงเงินงบประมาณ 20 ล้านบาท ซึ่งขณะนี้นายกรัฐมนตรีได้ให้ความเห็นชอบการดำเนินการและเบิกจ่ายงบประมาณดังกล่าวแล้ว รวมทั้งสำนักงบประมาณได้จัดสรรงบประมาณให้กระทรวงพาณิชย์เป็นที่เรียบร้อยแล้ว ในส่วนกระทรวงเกษตรฯ จะเร่งดำเนินการในขั้นตอนต่อไป เพื่อให้สามารถควบคุม ป้องกัน และยับยั้งการระบาดของโรคไวรัสใบด่างมันสำปะหลัง ไม่ให้สร้างความเสียหายต่อการผลิตและการค้ามันสำปะหลังของไทย ตลอดจนได้ช่วยเหลือเกษตรกรผู้ปลูกมันสำปะหลังที่ได้รับผลกระทบจากการระบาดและต้องถอนทำลายต้นมันสำปะหลังทิ้งด้วย

โรคใบด่างมันสำปะหลัง มีการระบาดอยู่ในหลายประเทศในทวีปแอฟริกา เช่น ยูกันดา แทนซาเนีย และมาดากัสการ์ เป็นต้น โรคใบด่างมันสำปะหลังสามารถเข้าทำลายมันสำปะหลังได้ทุกระยะการเจริญเติบโต ลักษณะอาการของพืชที่เป็นโรค ใบแสดงอาการด่างเหลือง และลดรูป ต้นแคระแกร็น การแพร่ระบาดของโรคมีแมลงหวี่ขาว Bemisia tabaci เป็นพาหะ และสามารถติดไปกับท่อนพันธุ์ โรคใบด่างมันสาปะหลังมีพืชอาศัยหลายชนิด เช่น สบู่ดำ ละหุ่ง พืชตระกูลถั่ว และพืชวงศ์ Euphorbiaceae ปัจจุบันยังไม่มีรายงานการพบโรคใบด่างมันสำปะหลังในประเทศไทย แม้ว่าขณะนี้มีรายงานการแพร่กระจายของโรคเข้ามาใกล้ชายแดนประเทศไทยมากขึ้น

โดยที่ผ่านมากระทรวงเกษตรฯ โดยกรมวิชาการเกษตรมีมาตรการกักกันพืชควบคุม การนำเข้าโดยกำหนดให้ไวรัสชนิดนี้เป็นศัตรูพืชกักกัน และกำหนดให้มันสำปะหลังเป็นสิ่งต้องห้ามตามกฎหมายกักพืช ห้ามนำเข้าส่วนขยายพันธุ์มันสำปะหลังจากทุกแหล่ง ดังนั้น กรมวิชาการเกษตรจึงกำหนดให้มีมาตรการเฝ้าระวังโรคใบด่างมันสำปะหลัง โดยทำการสำรวจตรวจสอบบริเวณพื้นที่ที่มีอาณาเขตติดต่อกับประเทศกัมพูชา 6 จังหวัด ได้แก่ สระแก้ว จันทบุรี บุรีรัมย์ สุรินทร์ ศรีสะเกษ และอุบลราชธานีอย่างต่อเนื่อง จากผลการสำรวจปัจจุบันยังไม่พบว่ามีการระบาดของโรคใบด่างมันสาปะหลังในประเทศไทย

สำหรับมาตรการเฝ้าระวังโรคใบด่างมันสำปะหลังในระยะสั้น กระทรวงเกษตรฯ วางแนวทางไว้ ดังนี้

1.ประชาสัมพันธ์/สร้างการรับรู้ โดยใช้โปสเตอร์ ภาพอินโฟกราฟิก และมอบให้แก่ ภาครัฐ ภาคเอกชนผู้เกี่ยวข้อง เพื่อประชาสัมพันธ์ และสร้างการรับรู้ให้แก่เกษตรกร

2.จัดประชุมชี้แจงหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ประกอบด้วย เจ้าหน้าที่ด่านตรวจพืช ด่านศุลกากร ทหาร ตำรวจ เจ้าหน้าที่ปกครองส่วนท้องถิ่น กรมส่งเสริมการเกษตร และกรมวิชาการเกษตร

3.ดำเนินการสำรวจและเฝ้าระวังโรคใบด่างมันสาปะหลังในพื้นที่ปลูกมันสาปะหลัง 6 จังหวัด ชายแดนไทยและกัมพูชา

4.จัดทำแผนปฏิบัติงานฉุกเฉินกรณีตรวจพบโรคใบด่างมันสาปะหลังในประเทศไทย

5.ให้พนักงานเจ้าหน้าที่ด่านตรวจพืชทุกด่านที่ติดกัมพูชาตรวจสอบสินค้านำเข้าให้เข้มงวด และรายงานให้กรมวิชาการเกษตรทราบ 

2.ดำเนินการเฝ้าระวังและเตือนภัยโรคไวรัสใบด่างมันสำปะหลัง หากพบให้แจ้งสายด่วนเฝ้าระวังโรคใบด่างมันสำปะหลัง 06 1415 2517 เพื่อป้องกันไม่ให้ เข้ามาระบาดในประเทศไทย

3.จัดทำแผนการคัดพันธุ์มันสำปะหลังต้านทานต่อโรคใบด่างมันสำปะหลัง โดยดำเนินการในพื้นที่ระบาดของโรคในประเทศกัมพูชา

นอกจากนี้ ยังได้เตรียมแผนปฏิบัติงานฉุกเฉินหลังจากตรวจพบการระบาดในประเทศไทยไว้ด้วย ได้แก่

1.แจ้งผู้เกี่ยวข้องให้ทราบ โดยเฉพาะชุดปฏิบัติการเฉพาะกิจที่ตั้งขึ้นเพื่อลงพื้นที่ทำการกำจัดทำลายโรคที่มีอยู่ให้หมดไปจากแหล่งปลูกพืช

2.การกำจัดต้นมันสำปะหลังที่เป็นโรคและแมลงพาหะ โดยการเผาทำลายแปลงมันสำปะหลังที่พบโรค ทำการสำรวจโรคและแมลงหวี่ขาวยาสูบทุกต้นในพื้นที่รัศมี 5 กิโลเมตรจากจุดที่พบโรค และพ่นสารฆ่าแมลงเพื่อกำจัดแมลงหวี่ขาวยาสูบบนพืชอาศัยที่อยู่ในบริเวณพื้นที่พบการระบาด

3.มาตรการทางกฎหมาย ประกาศเขตควบคุมศัตรูพืชโดยกรมวิชาการเกษตร (พ.ร.บ.กักพืช ม.17)

4.จัดทำแผนขออนุมัติงบประมาณ

5.สายด่วนเฝ้าระวังโรคใบด่างมันสำปะหลัง กลุ่มงานเฝ้าระวังศัตรูพืชกักกัน กลุ่มวิจัยการกักกันพืช สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร โทร. 0 2579 8516 หรือ 06 1415 2517 อีเมล์ ppspq@doa.in.th และ LINE : สายด่วนเฝ้าระวังโรคใบด่างมันสำปะหลัง